Otomatik Piyasa Yapıcı (Automated Market Maker, AMM), kripto varlıkları fiyatlandırmak için emir defterleri yerine algoritmalar kullanan bir tür merkeziyetsiz takas (DEX) protokolüdür. AMM’ler hedefledikleri kullanım alanına göre farklı formüller kullanabilirler. Günümüzde merkeziyetsiz finans (Decentralised Finance - DeFi) ekosisteminin önemli parçalarından biri olan AMM’ler kripto para takaslarının merkezi aracı kurumlar olmadan gerçekleşmesine olanak sağlar. Kripto para alım satımı yapmanın yanı sıra likidite sağlayıcılığı olanağı da sunan AMM protokollerinin hacimleri, likiditeleri ve kullanıcı sayıları her geçen gün artmaktadır.
Otomatik Piyasa Yapıcıların çalışma prensibini daha iyi anlamak için geleneksel emir defterlerinin nasıl çalıştığını kavramak önemlidir. Geleneksel emir defterleri içerisinde emirleri ve fiyatları bulundurur. Alıcı, bir varlığı hangi fiyattan almak istiyorsa emir oluşturur ve satıcı, varlığını hangi fiyattan satacağını belirleyebilir. İki tarafın belirlediği fiyatlar birbiriyle eşleştiğinde emir defteri takas işlemini gerçekleştirir.
AMM’ler ise herhangi bir aracı olmadan akıllı kontratların yardımıyla çalışır. AMM’lerin çalışma prensibini algoritmaların belirlediğini ifade etmiştik. Bu algoritmalar protokolden protokole değişiklik gösterse de benzer prensiplere sahiplerdir. Genellikle bir kripto paranın havuzdaki miktarı ile diğer bir kripto paranın miktarı çarpılarak sabit elde edilen bu formülün amacı havuzun likiditesinin aynı kalmasını sağlamaktır.
Likidite havuzları, AMM’lerin temel bileşenlerinden biridir. AMM’ler kullanıcının almak istediği varlıkları likidite havuzlarında çeker. Likidite, bir varlığın takas edilebilmesi için oluşturulan havuzda o varlığın ne kadar bulunduğu anlamına gelir. Bir kripto varlığı havuzdan çekmek istediğinizde arzı ne kadar fazlaysa fiyat değişimi o kadar az olur. Arzdaki oransal değişim, iki varlık arasındaki takas fiyatını belirler. Varlığın fiyatı takas sırasında çok değişmiyorsa varlık “likit” olarak değerlendirilir.
Likidite havuzları, likidite sağlayıcılar ile var olur. Bir varlık havuzuna katılarak kripto varlıklarını havuza ekleyen ve AMM tarafından kullanılabilmesine olanak sağlamak “likidite sağlayıcılığı” olarak tanımlanır. Çoğu zaman LP (Liquidity Provider) kısaltmasıyla da karşımıza çıkmaktadır. Akıllı kontratlar sayesinde herkesin likidite sağlayıcı olabildiği DeFi ekosisteminde, çoğu zaman likidite sağlayan kullanıcıların amacı getiri elde etmektir.
Ancak havuzlara likidite sağlayan her kullanıcının bilmesi gereken, likidite havuzlarındaki fiyat oranının değişmesiyle yaşanan “kalıcı olmayan/geçici kayıp” kavramıdır. Havuzlardaki varlıkların kendi arasındaki fiyat ve likidite farkı ne kadar yüksekse geçici kayıp da orantılı şekilde yükselebilmektedir.
Merkeziyetsiz finans dünyasının temel taşlarından biri olan Otomatik Piyasa Yapıcılar, varlık sahiplerinin piyasa yaratmasına olanak tanırlar. Stabil kripto paralar ile oluşturulan likidite havuzları da bu alanda kullanıcıların dikkatini çekmektedir. AMM’ler Türk lirası stabil kripto parası TRYB’nin listelenmekte olduğu güncel merkeziyetsiz finans uygulamalarında da karşımıza çıkmaktadır. TRYB ile oluşturulan likidite havuzları AMM’ler aracılığıyla belirlenen oranlarla kullanıcılara sunulur. Havuzlara likidite sağlayarak ödül kazanılabilir veya TRYB ve ABD doları türevleri stabil kripto paralarıyla oluşturulan havuzlarla iki değer arası takas yapılabilir.
Her zaman yaptığınız gibi, işlemlerinizi onaylamadan önce mutlaka havuzlardaki mevcut likidite, işlem tutarları ve işlem yapılan protokole göre değişiklik gösterebilecek olan fiyat kaymalarını incelemeyi unutmayın.
Anahtar Kelimeler: Otomatik Piyasa Yapıcı, AMM, Automated Market Maker, Likidite Sağlayıcı, Liquidity Provider, Otomatikleştirilmiş Piyasa Yapıcı, LP
Her zaman yaptığınız gibi, işlemlerinizi onaylamadan önce mutlaka mevcuttaki likidite, işlem tutarları ve işlem yapılan protokole göre değişiklik gösterebilecek olan fiyat kaymalarını inceleyiniz. Memnun olduğunuz takdirde işlemlerinizi onaylayarak devam edebilirsiniz.
Soru ve görüşleriniz için marketing@bilira.co ile iletişime geçebilirsiniz. Güncel kampanyaları ve blokzincir dünyasındaki gelişmelerden haberdar olmak için Telegram, Twitter, Instagram ve Youtube üzerinden bizi takip edebilirsiniz.
Bir sorununuz mu var? Hemen iletişime geçin. Destek ekibimiz 7/24 hizmet veriyor.
Belirli özelliklere ilişkin ayrıntılı talimatlar için SSS'leri görüntüleyin.
Copyright © 2024 BiLira Teknoloji A.Ş.
Tüm hakları saklıdır.
Çerezlere Yönelik Aydınlatma Metni’nde daha detaylı şekilde açıklandığı üzere çerezler, benzer web işaretçileri, yerel depolama veya piksel etiketleri (tümü “Çerez” olarak anılacaktır) gibi çevrimiçi izleme teknolojilerini web sitemizi çalıştırmak, yasal yükümlülüklerimizi yerine getirmek, deneyiminizi iyileştirmek, hizmetlerimizi geliştirmek ve kişiselleştirme yapabilmek amaçları ile kullanıyoruz.
BiLira olarak, web sitemize giriş yaptığınızda aşağıda belirleyeceğiniz tercihlerinize göre çerez kullanımı gerçekleştirilecektir. Lütfen etkinleştirmek istediğiniz çerezleri seçtikten sonra panelin altında yer alan Tercihlerimi kaydet butonuna basarak tercihlerinizi kaydedebilirsiniz.
Bu çerezler, web sitemizin çalışması için zorunlu olan ve sistemlerimiz tarafından kapatılması mümkün olmayan çerezlerdir. Zorunlu çerezler, siz web sitemizi kullanırken sitenin temel işlevlerini sağlamak ve tabi olduğumuz hukuki düzenlemelerden doğan yasal yükümlülüklerimizi yerine getirmek için gereklidir. Bu çerezler, sizin tarafınızdan yapılan gizlilik tercihlerini ayarlamak, oturum açmak veya formları doldurmak gibi hizmetlerin yerine getirilmesine yardımcı olur. Bu çerezler ayrıca güvenli bir çevrim içi ortamın sağlanması da dahil olmak üzere yasal yükümlülüklerimizi yerine getirmemize destek olan tanımlama bilgilerini içerir.
Bu çerezler, web sitemizin gelişmiş bir işlevsellik ve kişiselleştirme sunmasına olanak sağlar. İşlevsellik çerezleri, kullanıcılarımızın web sitemizdeki tercihlerini, kullanıcı adını, dil ve bölge dahil olmak üzere sitemiz üzerinden yaptığı seçimleri hatırlamasını sağlar. Böylece web sitemizin tekrar ziyaret edilmesi durumunda, sitemizde önceden yapılan tercihlerin hatırlanmasına, sunulan hizmet veya işlevlerle ilgili deneyimin hızlanmasına ve geliştirilmesine yardımcı olur. Ayrıca işlevsellik çerezleri sayesinde, web sitemizi ilk defa kullandığınızda çıkan mesajların bir sonraki ziyaretinizde tekrar gösterilmemesi için sitemiz, daha önce gelip gelmediğinizi de hatırlar.
Bu çerezler, tercih ve ilgi alanlarınıza yönelik olarak size daha uygun reklamlar göstermek amacıyla kullanılır. Ayrıca bu çerezler, bir reklamın gösterilme sayısını sınırlandırmaya ve reklam kampanyalarının etkinliğini ölçmeye de yardımcı olur. Reklam ortaklarımız tarafından web sitemize yerleştirilebilen hedefleme/pazarlama amacı taşıyan bu çerezler ile ilgi alanlarınızın profili oluşturulmakta olup, siz web sitemizden ayrıldıktan sonra dahi başka web sitelerinde bu reklamları görmeye devam edebilirsiniz. Bu çerezler, doğrudan kişisel verilerinizi saklamamakta ancak tarayıcınızın ve internet cihazınızın belirlenebilir olmasına imkân sağlamaktadır. Bu çerezlerin kullanılmasına açık rızanızı vermemeniz durumunda, hedeflenmiş reklamlarla karşılaşma oranınızda düşük olacaktır.
